[天使投资]真格基金——帮助青年人实现创业梦想
Ауыл | |
Яныбаево баш?. Я?ыбай | |
Ил | 百度 第二,抓住“做”这个关键,检验学习教育成效。 |
---|---|
Федерация субъекты | |
Муниципаль район | |
Ауыл бил?м??е | |
Координаталар | |
Хал?ы | |
С???т б?лк?те | |
Телефон коды |
+7 34750 |
Почта индексы |
452594 |
?анлы танытмалар | |
Автомобиль коды |
02, 102 |
ОКАТО коды | |
ОКТМО коды | |
ГКГН номеры | |
Я?ыба?й (рус. Яныба?ево) — Баш?ортостанды? Бала?атай районында?ы ауыл. Я?ыбай ауыл Советы ???ге. 2010 йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 884 кеше[2]. Почта индексы — 452594, ОКАТО коды — 80210840001.
Географик урыны
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Район ???ген? тиклем (Я?ы Бала?атай): 20 км
- Я?ында?ы тимер юл станция?ы (??кер?е): 56 км
Я?ыбай ауылы ?й бассейнына ?ара?ан Ис?уш йыл?а?ы тама?ында, район ???ге Я?ы Бала?атай ауылынан т?нья?-к?нбайыш?а 20 километр ??м ??кер?е (Сил?бе ?лк??е) тимер юл станция?ынан к?нбайыш?а табан 56 километр алы?лы?та урынлаш?ан[3].
Тарихы
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Х??ерге Бала?атай районыны? ?с ауылы — Монас, Ми??т, Я?ыбай Дыуан улусына ?ара?ан. Я?ыбай ауылына XVIII быуатты? 2-се ярты?ында Себер дару?а?ы Дыуан улусы баш?орттары ????рене? а?аба ер??ренд? ниге? ?ал?ан. Ауыл?а старшина яр?амсы?ы Я?ыбай ?алма??олов исеме бирелг?н. Уры? сы?ана?тарында шулай у? Еныбаево тип т? терк?лг?н. Я?ыбай ауылы ?с ?л?шт?н тора: ар?ы, урта Я?ыбай ??м Ми??т ауылдары. Ми??т ауылы Салауат яуына тиклем билд?ле бул?ан.
Я?ыбай ?алма? улы — Я?ыбай ауылыны? старшина яр?амсы?ы, Салауат Юлаевты? к?р?шт?ше.
1778-1779 йылдар?а Дыуан улусыны? старшина вазифа?ын баш?ар?ан.
Й?ни??п материалдарында уны? улдары к?р??телг?н: и? ?лк?не Но?оман Я?ыбаев (1761 йылда тыу?ан, уны? улдары ???елша, М?х?м?тв?ли, Х?бибулла), уртансы улы — Абдулатиф Я?ыбаев (1769 йылда тыу?ан, уны? улдары — ??бит, Х?лит, Ш?мит), кинй? улы, старшина яр?амсы?ы, йорт есаулы С??итдин Я?ыбаев (1778—1828, уны? улдары Йосоп, Ф?йзулла).
1795 йылда Я?ыбай ауылыны? 25 йортонда 100 кеше й?ш?г?н.
Ауылды? т??ге старшина?ы: Ми?дей?р Арыу?ай улы. 1735—1740 йылдар?а?ы к?т?релеш ва?ытында х?к?м?т я?ында хе?м?т итк?н. Баш к?т?ре?сел?р мен?н улар?ы ба?тырыусылар ара?ында т?ржем?се вазифа?фн баш?ар?ан.
1765 йылдан Дыуан улусы старшина?ы, баш к?т?ре?сел?р?е? ет?ксе?е бул?ан. 1774 йылды? к?? а?а?ына тиклем х?к?м?т ??ск?р??рен?, каратель-?ыр?ындар?а ?аты ?аршылы? ??р??тк?нд?р.
1774 йылдын 5 июненд? Пугачёв ?й йыл?а?ы буйында бар?ан ?у?ышта к?р??тк?н ?ыйыулы?ы ?с?н старшина Ми?дей?р Арыу?ай?ы? улы Ми??тк? полковник д?р?ж??ен бир?. 1776 йылда элекке старшина тип терк?л?.
Ми??т ауылы х??ерге ва?ытта Я?ыбай ауылыны? бер ?л?ш? булып тора. Тирм?нд?р ?ороу ?с?н у?айлы Оло Ы? ??м Ис?уш йыл?алары буйында урынлаш?ан Ми??т ферма?ы ?асаба?ын батыр исеме мен?н ата?андар. Ер бил?м?л?ре ауыл янында бер урында бул?ан. Я?ында?ы тиге?лект? ??м ????к тау битл????ренд? ??р?нт? ер??ре урынлаш?ан. Ер??р элек-элект?н ??р?лг?н ??м эшк?ртелг?н. Арыш, ?оло, борай, тары, етен, борса?, бой?ай с?ск?нд?р.
1842 йылда 90 кешег? 1080-?р сирек ужым ашлы?ы ??м я??ы иген с?селг?н. Яландар?ы ике ??м ?с атлы ?абан мен?н ??рг?нд?р. XIX быуат а?а?ында ?с хужа ?ына ба?ыу?арын тире? мен?н ашла?ан. 4 хужалы?та елг?ргес бул?ан. ??р?нт? ер??р?е хужалы?тар участкаларына б?лг?нд?р, ??р участкала — 3-?р ба?ыу. ????ре ?с?н ба?саларында й?шелс?-емеш ??терг?нд?р. Малсылы? мен?н ш???лл?нг?нд?р.
1842 йылда Ми??т ауылыны? 15 йортонда й?ш?г?н 90 кешег? 89 йыл?ы малы, 69 ?ыйыр, 50 ?ары?, 20 к?з? тура килг?н. Май айынан башлап иген у?ышын йый?ан?а тиклем малдар к?т???? бул?ан. ??р баш мал ?с?н к?т??сег? 15 тин т?л?г?нд?р. ?ыш к?нд?ренд? халы? й?к ташыу эшен?, й?йге осор?а ауыл хужалы?ы эшт?рен? яллан?ан[4].
1811 йыл?ы халы? и??бен алыу м??л?м?те буйынса Ми??т ауылы:
№ | Исем ш?рифт?ре | Нис? й?ш |
1 | Нурали Ми??т Миндияр улы: | 58 |
балалары | ||
2 | М?х?м?т??ле | 31 |
3 | Килдей?р | 19 |
М?х?мм?т??лене? балалары | ||
4 | М?х?м?тк?рим | 4 |
5 | М?х?м?т??ле | 1 |
6 | Апыш (Итй?н) Битал улы | 64 |
7 | К?нб?к (?уйба?) Алма?ай улы | 53 |
К?нб?кте? малайы | ||
8 | Тажетдин | 19 |
9 | Сынбулат А??у?лан улы | 40 |
10 | А?набай ?ускар улы | 31 |
А?набай?ы? эне?е | ||
11 | ?абдулхали? | 17 |
12 | ??бит ??бдр?хим улы | 54 |
13 | ???елш? ?илметдин улы (Алма?аев) | 49 |
улы | ||
14 | Батырша | 6 |
15 | ?арабай Алма?ай улы | 42 |
улдары | ||
16 | Хисаметдин | 13 |
17 | Ф?рхетдин | 4 |
18 | ?хри ?лимбай улы | 3.8 |
а?а?ы | ||
19 | ?хр?зей | 31 |
20 | ?отло?илде ?лимт?ев | 35 |
21 | Сура?ол ?лимт?ев | 42 |
21 | И??т Бей?олов | 63 |
23 | Б?рк?т Ишбир?е (Ишмыр?а) улы | 36 |
энел?ре | ||
24 | ?бл?й (?хли) | 33 |
25 | Абделм?н | 20 |
26 | Абдулб?шир | 13 |
27 | ?т??ол ?алтаев | 45 |
28 | Ш???ли ?алтаев | 37 |
29 | Б?л?к Байназаров | |
30 | Абдулбасир Б?л?ков |
Бил?м? бер?мект?рен? ине?е
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Терк?? йылы | Улус, ауыл советы | ?й??, кантон, район | Губерна, Республика | Д??л?т |
---|---|---|---|---|
1757 | Дыуан улусы улусы | Себер дару?а?ы | Ырымбур губерна?ы | Р?с?й Империя?ы |
1816 | -сы йорт | -се Баш?орт кантоны | Ырымбур губерна?ы | Р?с?й империя?ы |
1834 | -сы йорт | -се Баш?орт кантоны | Ырымбур губерна?ы | Р?с?й империя?ы |
1847 | -сы йорт | -се Баш?орт кантоны, ?ф? ?й??е | Ырымбур губерна?ы | Р?с?й империя?ы |
1859 | -сы йорт | -се Баш?орт кантоны, ?ф? ?й??е | Ырымбур губерна?ы | Р?с?й империя?ы |
1895 | Дыуан улусы | Златоуст ?й??е | ?ф? губерна?ы | Р?с?й империя?ы |
1920 | Дыуан улус Советы (1918 й.), ?аратаулы ауыл Советы | М?с???т кантоны | Автономлы Баш?орт ССР-ы | ![]() |
1926 | Я?ыбай ауыл Советы (1923 йылдан) | М?с???т кантоны | Автономлы Баш?орт ССР-ы | ![]() |
1935 | Я?ыбай ауыл Советы | Бала?атай районы | Баш?орт АССР-ы | ![]() |
1941 | Я?ыбай ауыл Советы | Бала?атай районы | Баш?орт АССР-ы | ![]() |
1990 | ?лк? ауыл советы | Бала?атай районы | Баш?ортостан Республика?ы | ![]() |
Я?ыбай ауылыны? XIX быуатта артабан?ы ??еше
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Я?ыбай ауылында 1859 йылда — 34 йортта 382 кеше, 1865-1870 йылдар?а — 75 хужалы?та 336 кеше й?ш?г?н. Малсылы?, игенселек мен?н ш???лл?нг?нд?р. М?сет, училище, ?ыу тирм?не бул?ан. 1895 йылда — 105 хужалы?та 572 кешк й?ш?г?н.
XIX быуатты? 1870-се йылдарында Я?ыбай ауылында запас икм?к ?а?лау м?г?з?йе, дауахана, 2 сау?а кибете, м?сет, 1905 йылдан м??р?с? бул?ан[5].
Ауылды? XX быуатта?ы ??м х??ерге ??еше
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]1905 йылда Я?ыбай ауылында?ы 83 йортта 627 кеше й?ш?г?н. 1906 йылда м?сет, м??р?с?, 2 бакалея кибете, запас икм?к ?а?лау м?г?з?йе и??пк? алын?ан. 1920 йылда — 127 йортта 705 кеше донъя к?тк?н.
XX быуатты? 30—50?се йылдарында Я?ыбай ?рге ??м Т?б?нге Я?ыбай тип терк?лг?н, ртабан ике?е бер ауыл итеп и??пк? алын?ан. XX быуатты? 70?се йылдарында XVIII быуатты? 2-се ярты?ында ниге?л?нг?н Ми??т ауылы Я?ыбай ауылына ?ушыл?ан[6]. Ми??т ауылында артист М. И. ??йнитдинов тыу?ан.
Я?ыбай ауылында урта м?кт?п, балалар ба?са?ы, фельдшер-акушерлы? пункты, М???ни?т йорто, китапхана, м?сет бар[7].
Халы? ?аны
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]Я?ыбай ауылында баш?орттар й?ш?й (2002).
Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)
И??п алыу йылы ??м к?н? | Б?т? халы? | Ир-егетт?р | ?атын-?ы??ар | Ир-егетт?р ?л?ш? (%) | ?атын-?ы??ар ?л?ш? (%) |
1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар) | |||||
1920 йыл 26 август | 705 | ||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ?инуар | 689 | ||||
1959 йыл 15 ?инуар | 728 | ||||
1970 йыл 15 ?инуар | |||||
1979 йыл 17 ?инуар | |||||
1989 йыл 12 ?инуар | 817 | 396 | 421 | 48,5 % | 51,5 % |
2002 йыл 9 октябрь | 907 | 444 | 463 | 49,0 % | 51,0 % |
2010 йыл 14 октябрь | 844 | 433 | 411 | 51.3 % | 48.7 % |
Халы? ?аны буйынса а?латма т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.
- 1939 йыл — бар бул?ан халы? ?аны.
- 1989, 2002, 2010 йылдар?а — даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны
Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була. 1926 йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд? 1865, 1879, 1886 йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.
- 1859 ??м 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- ?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.
- 1989 ??м 2002 йылдар — Баш?ортостан Республика?ы ауылдарында 1989 ??м 2002 йыл?ы халы? и??бен алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.
Билд?ле кешел?ре
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- ??лимов Р?шит М?хм?т улы — Баш?ортостанды? ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре, Р?с?й Федерация?ыны? м??ариф отличнигы.
- ??йнетдинов Ми?л?хм?т Ишм?х?м?т улы (22 апрель 1946 йыл) — баянсы, ю?ары м?кт?п у?ытыусы?ы, профессор. БАССР-?ы? халы? артисы (1987). Салауат Юлаев исеменд?ге д??л?т премия?ы лауреаты (1991), Б?т? донъя й?шт?р ??м студенттар фестивале (М?ск??, 1985), Б?т? Р?с?й халы? инструменттарында баш?арыусылар конкурсы (Тула ?ала?ы, 1986), Халы?-ара фольклор конкурсы (?ф?, 1991) дипломанты. СССР Тыныслы? фонды лауреаты.
БАССР-?ы? ат?а?ан?ан артисы (1977)[8][9]
Урамдары
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Яр урамы (рус. Береговая (улица)
- Тыныслы? урамы (рус. Мира (улица)
- М?кт?п урамы (рус. Школьная (улица)
- Ялан урамы (рус. Полевая (улица)
- Т?нья? ты?ры?ы (рус. Северный (переулок)
- М?кт?п ты?ры?ы (рус. Школьный (переулок)
- Ту?ай урамы (рус. Луговая (улица)
- Яр буйы урамы (рус. Набережная (улица)
- Р?шит ??лимов урамы (рус. Рашита Галимова (улица)
- ???к урам (рус. Центральная (улица)
- Ми??т урамы (рус. Медятова (улица)
- Таулы урамы (рус. Нагорная (улица)
- Салауат Юлаев урамы (рус. Салавата Юлаева (улица)
- М?кт?п урамы (рус. Школьная (улица)[10]
Тир?-я? м?хит
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Ер-?ыу атамалары
Тау?ар:
- Остотау - ослайып тор?ан ?ур булма?ан тау.
Йыл?алар:
- Ы?, Ис?уш
Шишм?л?р:
- ?орйыл?а (уры?тар — Сухая Санарка тип й?р?т?). Был шишм? ва?ыты-ва?ыты мен?н ?ороп ?ала, бер ни тиклем ва?ыттан та?ы а?а башлай.
Ялан-бес?нлект?р:
Таусы?тар, т?б?л?р:
Баш?а урын-ер атамалары: Я?ыбай ауылы эрг??енд? ер м?сь?л?л?ре буйынса б?х?ст?р?е х?л ит? тор?ан Тирм?н?ул яланы бул?ан. Уры?тар уны торговая поляна (сау?а а?ланы) тип й?р?тк?нд?р. Унда к?м?к халы?, а??а?алдар к???шен ты?лап, ер?е ?уртым?а бире?, ?атыу, сикт?рен билд?л?? ?арар?арын ?абул итк?н. Бындай йыйындар?а тир?-я?тан килг?н бик к?п старшиналар ?атнаш?ан. Архив м??л?м?тт?ренд? йыйын ?ы?ылъяр?а ?тк?релг?н тип ??р??телг?н [11].
Шулай у? ?ара?ы?
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]?ылтанмалар
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- Я?ыбай (Бала?атай районы) // Баш?орт энциклопедия?ы. — ?ф?: БР ДА?У ?Баш?орт энциклопедия?ы?, 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — ?ф?: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство ?Белая Река?, 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 120—121 с. — 304 с. — ISBN 5—295—02843—7 (рус.)
И?к?рм?л?р
[??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте?]- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан . Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ Я?ыбай (Бала?атай районы) // Баш?орт энциклопедия?ы. — ?ф?: БР ДА?У ?Баш?орт энциклопедия?ы?, 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — ?ф?: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ Д. 345. Д. 774. МИБ. Т. 5. С. 80, 90,91. ЦГИА РБ. Ф. 138. Оп. 2. Д. 485
- ↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — ?ф?: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
- ↑ Я?ыбай (Бала?атай районы) // Баш?орт энциклопедия?ы. — ?ф?: БР ДА?У ?Баш?орт энциклопедия?ы?, 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- ↑ Единый портал культуры народов РБ. Гайнетдинов Минниахмет Ишмухаметович
- ↑ Уфагид. Гайнетдинов Минниахмет Ишмухаметович
- ↑ Карта д. Яныбаево. Улицы
- ↑ Ми??т ауылы Хилажев ?хт?мй?ндан (1927 йыл?ы) я?ып алынды
![]() |
Портал ?Баш?ортостан ауылдары? |
---|---|
![]() |
Баш?ортостан Республика?ы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала |
![]() |
Проект ?Баш?ортостан ауылдары? |