Низами Г?нж??и (1141 йылдар тир??е, ??нж?, Илдегизетт?р д??л?те (бе??е? быуатта — х??ерге ?зербайжанда?ы ?ала) — я?ынса 1209 йылда, (шунда у?)) — фарсы ши?ри?тене? классигы, урта быуаттар К?нсы?ышыны? (макрорегион) и? б?й?к ша?ир?арыны? бере?е. Фарсы эпик ???би?тене? ар?а?лы ша?ир-романтигы. Фарсы эпик ши?ри?тен? аралашыу теле ??м реалистик стилде индере?се.
????ти халы? ауы?-тел ижады ??м я?ма-тарихи хроникалар?а?ы темаларын ?улланып, Низами ??ене? поэмалары аша Оло Иранда?ы ислам?а ????ре ??м х??ерге ислам осор?арын берл?штер?.
Низами?ы? героик-романтик ши?ри?те быуаттар дауамында бар фарсы телле халы?ты ??м у?а эй?рерг? тел?г?н й?ш ша?ир?ар, я?ыусылар ??м драматургтар?а о?а? йылдар Персияны? ??енд? ген? т?гел, бар тир?-я? бил?м?л?р?? ?ур йо?онто я?ай. Шулай у? к?рше ?зербайжан, ?рм?нстан, Аф?анстан, Грузия, ?индостан, Иран, Пакистан, Тажикстан, Т?рки?, ?зб?кстан м???ни?те л? бынан ситт? ?алмай.
Уны? ижады б?й?к ша?ир?ар: Хафиз Ширази, Й?л?летдин Руми ??м Саади ижадтарына ла йо?онто я?ай. Уны? биш м?сн??и?е (?Х?мс?? к?л?мле поэма?ы) т?рл? белем ?лк?л?рен?н алын?ан темалар?ы са?ылдыра ??м дан ?а?ана. Поэмалар?ы? герой?ары — Хосров ??м Ширин, Л?йл? ??м М?жн?н, Иск?нд?р — б?г?нг? к?нд? л? барлы? ислам донъя?ында ла, баш?а илд?р?? л? билд?ле.
1991 йыл, тыуыуына 850 йыл тулыу у?айынан, ЮНЕСКО тарафынан Низами йылы тип и?лан ител?.
? дауамы…
|
?умы? — бик борон?о баш?орт милли музыка ?оралдарыны? бере?е.
?умы? — урта?ында теле бул?ан ду?а форма?ында?ы металл. А?астан, ?а? ??й?ген?н ??м ?атынан, тимер??н эшл?нг?н ?умы??ар була. Элек уны хатта д?й? тоя?ынан да я?а?андар. Уйна?анда уны, ?ул ?улы мен?н тотоп, тешк? тер?й??р ?? иренд?р мен?н ?ымтый?ар. Телен? б?йл?нг?н епте тартыу?ан т?рл?-т?рл? тауыш сы?а. ?умы??а тамсы там?ан, ат тоя?тары тупылда?ан, поезд сап?ан тауыштар, хатта ?оштар ?айрауын да ишеттереп була.
?умы??ы? ним?н?н эшл?не?ен? ??м тауышы нисек сы?ыуына ?арап т?р??рг? б?л?л?р:
- ?ыл-?умы? — ?ыллы ?умы?, вертикаль скрипканы? бер т?р?;
- а?ас ?умы? — а?астан эшл?нг?н ?умы?;
- тимер ?умы? — тимер??н эшл?нг?н ?умы?;
- й?й? (ян?ыл) ?умы? — Баш?ортостанды? т?нья?-к?нбайыш райондарында у?тан ат?анда й?й?не? сы?ар?ан тауышына о?шатып ?ушыл?ан.
Р?с?й территория?ында ?умы??а о?ша?ан, шулай у? уйнал?ан музыка ?оралын ?варган? тип атай?ар. 1789 йыл?ы Р?с?й ф?нд?р академия?ы ???легенд? ?варган? ???ен? ?ябай музыкаль ?орал… зубанка? тиг?н а?латма бирел?.
?умы??ы? тауышы ул эшл?нг?н тимер?е? ауырлы?ынан, ки?леген?н тора. Шулай у? баш?арыусыны? уйна?ан са?та барма?тары, тыны, теле, ирене актив эшл?рг? тейеш. Баш?орттар?ы? уйнауында ????рене? сере бар тип и??пл?й ?алимдар. Улар ?умы??ы тот?ан ?улын резонатор ке?ек т? ?улланалар, шу?а к?р? тауыш мо?лора? сы?а.
? дауамы…
|
Белград (сер. Бео?град, Beograd) — Сербияны? баш ?ала?ы ??м илде? и? ?ур ?алаларыны? бере?е.
Хал?ыны? ?аны — 1,2 миллион. 1403—1428 йылдар?а ??м 1815 йылдан Белград Сербияны?, 1918—2003 йылдар?а — Югославияны?, 2003 йылдан 2006 йыл?а тиклем Сербия ??м Черногорияны? баш ?ала?ы була. Белград и?тисад, с?н???т ??м м???ни?т буйынса и? эре ???к. ?ала Сербияны? ???к ?л?ш?нд?, Сава йыл?а?ыны? Дунай?а ?ой?ан еренд? урынлаш?ан. Белград округыны? май?аны 3227 км2 т?шкил ит?. ?аланан к?нбайыш?а табан Никола Тесла аэропорты урынлаш?ан.
Белград ил составында ??енс?лекле административ статус?а эй? ??м биш статистик т?б?кте? бере?е. Сербия баш ?ала?ыны? территория?ы 17 муниципалитет?а б?ленг?н. Улар?ы? ??р ?ай?ы?ы ??идаралы? органына эй?. Белградты? май?аны илде? д?й?м май?аныны? 3,6 процентын, ? уны? хал?ы Сербия хал?ыны? 22,5 процентын т?шкил ит?. ?ала бик к?п титулдар?а лайы? ??м ?Европаны? м???ни баш ?ала?ы? исемле номинацияла билд?л?нг?н.
? дауамы…
|
?ондорса буйында?ы яу — 1391 йылды? 18 июненд? А??а? Тимер ?у?ышсылары ??м Алтын Ур?аны? Ту?тамыш хан ет?кселегенд?ге ??ск?ре ара?ында ?ондорса йыл?а?ы буйында ?тк?н ?ур б?релеш. Ул Ту?тамыш ханды? тулы?ынса ?ыйратылыуы мен?н тамамлана. Был алыш баш?орт ??бил?л?ре бил?м?л?ренд? бара ??м был ер??рг? и? киткес ?ур ??л?к?т килтер?.
Был оло яу ????мт??енд? Алтын Ур?а й?? ме?г? я?ын кеше?ен ю?алта. ?лбитт?, Тимер?е? ю?алтыу?ары ла ???имге була. А??а? Тимер?е? ю?алтыу?ары шулай у? й?? ме?г? барып ет?, тип и??пл?й. 26 к?н йы?ингир?е? яугир?ары е?е?ен билд?л?й, ва?ытын б?тк???? м?жлест?р?? ?тк?р?. Е?е?сел?р Волга буйы хал?ын талау?а кереш?. Отрядтар бар тарафтар?ан аттар, д?й?л?р, ?ыйыр, ?ары? к?т????рен ?ыуып килтер?, ауылдар?ан ?ы?-егетт?р?е ?олло??а йыя.
? дауамы…
|
.jpg)
.svg)
